آشنایی با علائم و مشخصات حک شده بر روی دیواره تایرها
بخش اول
بر روی دیواره تمامی تایرهای تولیدی ( چه داخلی و چه خارجی ) علائم ، نوشته ها و مشخصاتی حک شده که هرکدام از این مشخصات بیانگر اطلاعات مختلفی از قبیل سایز تایر ، تاریخ تولید ، حداکثر بار ، حداکثر سرعت ، باد تایر ، شاخص سایش و غیره میباشند لازم به ذکر است که از طرف موسسه استاندارد و تحقیقات ذکر این مشخصات بر روی دیواره تایرها اجباری می باشد . دانستن این اطلاعات کمک بسیار زیادی به ما در انتخاب یک تایر مناسب برای خودرو هایمان می کند به طور مثال اگر ما فقط با تاریخ تولید تایرها آشنایی داشته باشیم هیچگاه تایری را که مدت زیادی از تولید آن گذشته خریداری نخواهیم کرد چرا که گذشت زمان و ماندن تایر در انبارها که عموما شرایط مناسبی هم ندارند علاوه بر اینکه باعث کاهش کیفیت تایر می شوند از مدت زمان گارانتی آن هم (که معمولا 36 ماه بوده و از تاریخ تولید تایر محاسبه می گردد ) کاسته می شود و یا دانستن عدد شاخص سایش به شما کمک می کند که از ابتدا بدانید تایری را که قصد خرید آن را دارید چند کیلومتر کار می کند و عمر مفید آن چقدر است . در این بحث با توجه به اینکه در کشور بیشترین حجم استفاده متعلق به تایرهای رادیال سایز سواری است تمامی علائم و مشخصات حک شده بر روی این نوع تایر توضیح داده می شود.
سایز تایر :
بر روی دیواره تمام تایرها از هرنوعی که باشند ( سواری ، وانتی ، باری ، کشاورزی ، راهسازی و غیره) سایز آنها بسته به نوع ساختارشان نوشته شده است . برای مثال در این مبحث سایز مورد استفاده درخودروهای سواری پژو ذکر می شود
: P 185/65 R 14
P : این علامت ( حرف ) نشان دهنده نوع سواری بودن تایر است .
185 : این عدد نشان دهنده پهنای تایر بر حسب میلیمتر است .
65 : این عدد نسب منظر نام دارد و نسبت ارتفاع تایر به پهنای آن است و بر حسب درصد اعلام میشود . توضیحی که در خصوص این عدد می توان ذکر کرد این است که : هرچه این عدد کوچکتر باشد خودرو نسبت به سطح جاده از پایداری بیشتری برخوردار بوده و کنترل وسیله نقلیه برای راننده راحت تر است .
R : این علامت ( حرف ) مشخص کننده ساختار تایر ( رادیال ) است .
14 : این عدد نشان دهنده قطر رینگ برحسب اینچ است .
شاخص بار تایر :
86 P 185/65 R 14
این شاخص که با یک کد عددی ( در این سایز 86 ) نشان داده می شود نشان دهنده این است که تایر چه مقدار بار می تواند تحمل کند . برای این منظور جدول مخصوصی وجود دارد که برای آگاهی از حداکثر ظرفیت بار تایر بایستی به آن جدول مراجعه کرده و با استفاده از این کد ( در این سایز 86 ) مقدار حداکثر بار تایر را قرائت نمود . در این جدول کد 86 معادل با 530 کیلوگرم است یعنی این سایز تایر توانایی تحمل تا 530 کیلوگرم بار را دارد .
شاخص سرعت تایر:
H86 P 185/65 R 14
این شاخص که با یک کد حروف ( در این سایز H ) نشان داده می شود نشان دهنده حداکثر سرعتی است که تایر می تواند طی شرایطی خاص با آن سرعت حرکت کند . برای این منظور نیز به مانند شاخص بارجدول مخصوصی وجود دارد که با مراجعه به آن جدول می توان حداکثر سرعت تایر را تعیین نمود . در این جدول کد H معادل با 210کیلومتر بر ساعت است یعنی این سایز تایر توانایی حرکت با سرعت 210 کیلومتر بر ساعت را داراست .
بخش دوم
اعداد بار و باد تایر :
MAX LOAD 530KG. (1168LBS) AT 250 KPA (36PSI) MAX PRESSURE
مقدار حداکثر باری را که تایر قادر به تحمل آن است علاوه بر اینکه به صورت کد بر روی دیواره تایر حک میشود ( و دربخش اول این بحث به طور کامل تحت عنوان شاخص بار تایر توضیح داده شد ) به صورت عددی نیز با واحدهای کیلوگرم و پوند ذکر می گردد ( که در این سایز حداکثر بار 530 کیلوگرم یا 1168 پوند است ) و اما بلافاصله بعد از ذکر مقدار حداکثر بار ، مقدار حداکثر فشار باد تایر با واحدهای PSI و KPA آورده میشود ( که در این سایز حداکثر فشار بادPSI 36 یا KPA 250 است ) ، لازم به توضیح است که حتما نیازی به کامل بودن فشار باد تایر تا مقدار حداکثر آن نیست مثلا به این سایز تایر معمولا بین 30 تاPSI 32 باد زده می شود . البته همانطور که در بحث باد تایر واهمیت تنظیم آن با توجه به خطرات و مشکلات کم بادی و یا پر بادی توضیح داده شد مجددا تاکید می گردد که حداقل هر دو تا سه هفته یکبار در حالیکه تایر خنک است فشار باد آن را کنترل نمائید .
سریال تایر( تاریخ تولید ) :
تاریخ تولید تایرها از دیگر مشخصاتی است که شرکت های تولید کننده تایر بر اساس اجبار موسسه استاندارد ملزم به حک کردن آن بر روی دیواره تایر هستند . هر چند که ثبت شماره سریال در شرکتهای داخلی کشور با هم متفاوت است ومعمولا همراه با تاریخ تولید یکسری اطلاعات دقیقتر دیگر مثل شماره قالب و پرس پخت ، روز ، شیفت تولید وحتی پرسنل تولید کننده ، را که صرفا برای ردیابی های داخل کارخانه است ثبت می کنند اما آنچه که در تمام دنیا مرسوم است و تمام شرکتهای تولید کننده تایر های رادیال آن را رعایت میکنند اینگونه است که تاریخ تولید تایر به صورت یک عدد چهار رقمی که بیانگر هفته وسال تولید آن ( میلادی )است ذکر می گردد . دو رقم اول از سمت چپ نشان دهنده شماره هفته و دو رقم بعدی نشان دهنده سال تولید است . برای مثال بر روی تایری که در این هفته ، که هفته دوم سال 2013 میلادی است تولید می شود عدد چهار رقمی 0213 حک می گردد . موضوعی که به هنگام خرید تایر بسیار اهمیت دارد و تاکید می شود حتما به آن دقت شود همین تاریخ تولید تایر است و تا جایی که امکان دارد سعی شود از تاریخ تولید تایر بیشتر از یکسال نگذشته باشد چرا که گذشت زمان و ماندن تایر در انبارها که عموما شرایط مناسبی هم ندارند علاوه بر اینکه باعث کاهش کیفیت تایر می شوند از مدت زمان گارانتی آن هم (که معمولا 36 ماه بوده و از تاریخ تولید تایر محاسبه می گردد ) کاسته می شود .
نام ( برند ) شرکت تولید کننده تایر :
از دیگر مشخصاتی که مطابق الزام استاندارد بایستی حتما بر روی دیواره تایر حک باشد نام و یا مارک شرکت سازنده تایر است .
نام طرح آج تایر :
این مشخصه به جهت شناسایی و معرفی طرحهای مختلف تایرها به خصوص در بازار بر روی دیواره آنها حک می شود و در شرکتهای مختلف بسیار متنوع بوده و با یکدیگر متفاوت است طوری که ممکن یک شرکت مثلا یزد تایر یا ایران تایر و ...... نام طرح آج محصولات خود را به طور کامل روی دیواره تایر حک نماید ( طرح آج اورانوس ، طرح آج گلراه و ...... ) و شرکت دیگری مثل لاستیک پارس تولیدات خود را فقط با حروف معرفی کند ( طرحهای آج TR , PT , LUG RIB , ) و یا مانند اکثر شرکتهای خارجی طرحهای خود با عدد یا حروف و یا ترکیبی از این دو به بازار معرفی نمایند ، (طرحهای KH11 ,KU31 و یا طرح آج شماره 755 که همه متعلق به شرکت کومهو کره و طرحهای آج CP , N5000 مربوط به شرکت رودستون کره ) .
بخش سوم
شاخص عمق آج تایر : “ “ TREAD WEAR
چنانچه بر روی دورتادور شانه های تایرها دقت نمائید در شش نقطه علامتهای مثلث کوچکی مشاهده خواهید نمود که این علائم شاخص آج تایر هستند ( در بعضی سایزهای بزرگتر به جای علامت مثلث از اصطلاح TWI استفاده می شود ) اگر در این شش نقطه به قسمت آج تایر نگاه کنید درکف شیارها یک نوار عرضی برجسته که معمولا ارتفاعی بین 5/1 تا 8/1 میلیمتر دارد دیده میشود ، هرگاه آج تایر سائیده شده و به سطح این نوار برسد درحقیقت عمر مفید تایر به اتمام رسیده و بایستی با تایر نو جایگزین گردد . اگر بعد از رسیدن سایش به روی این سطح ، از تایر استفاده گردد ترمز گیری اتومبیل بسیار ضعیف خواهد شد و در پیچهای جاده کنترل خودرو با مشکل روبرو میشود . واما موضوعی که در اینجا بسیار حائز اهمیت است و به هنگام خرید تایر کمک شایانی به ما در جهت تخمین طول عمر و مقدار کارکرد تایر مینماید دقت بر روی عددی است که بر روی دیواره تایر و روبروی کلمه : Tread Wear نوشته شده است این عدد مقدار تقریبی کیلومتر کارکرد تایر را نشان میدهد . دقت نمائید تایری را که برای خودرو خود انتخاب می کنید عدد Tread Wear آن کمتر از 300 نباشد . محاسبه این شاخص عددی به این صورت است که : هر 100 عدد این شاخص معادل حدود 40000 کیلومتر ( 25000 مایل ) است ، پس بر اساس این شاخص تایری که Tread Wear آن 300 است در شرایط عادی تقریبا کارکردی معادل 120000 کیلومتر (75000 مایل ) خواهد داشت . البته متاسفانه امروزه برخی مارکهای نامعتبر در بازار دیده می شود که بر روی دیواره تایر خود عددهای خیلی بالا و غیر واقعی برای این شاخص حک می کنند در صورتی که در واقعیت کارکرد آنها بسیار کمتر از مقدار اعلام شده بوده و معمولا این نوع تایرها قبل از رسیدن به پایان عمر مفید دچار عیبهای مختلفی از قبیل پارگی ، جدایی بین اجزاء و غیره می شوند فلذا توصیه میشود حتی الامکان تایر خودرو خود را از مارکهای معروف و شناخته شده یا به قول معروف، امتحان پس داده انتخاب فرمائید .
مقاومت گرمایی : “ “ TEMPRATURE
قبل از پرداختن به موضوع مقاومت گرمایی تایر لازم است بدانید که اصلی ترین و مخرب ترین دشمن تایر گرماست . گرما کارکرد و دوام تایر را به شدت تحت تاثیر قرار داده و عامل بیشتر عیب های تایرها قبل از پایان عمر آنهاست . پس بدیهی است موضوع گرمای درونی تایر و میزان توانایی تایر در مقابله با آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار باشد و یکی از اساسی ترین فاکتورهای انتخاب تایر به حساب می آید . دمای تایر حین سرویس و در حرکت افزایش می یابد و هرچه سرعت و میزان بار وارده بر تایر بیشتر باشد به همان نسبت مقدار گرمای بیشتری تولید شده و گرمای درونی تایر بالا می رود ، البته این افزایش دما و گرمازایی در تایرهای مختلف بسته به نوع ساختار ، نوع آمیزه ( خمیر لاستیک ) ، نوع و جنس الیاف و غیره با یکدیگر متفاوت بوده و همین موضوع باعث می گردد ما شاهد رفتارهای حرارتی مختلفی از تایرها باشیم .